Tarihi Bir Miras: Mudanya Dereköy Kilisesi

Marmara Bölgesi'nde, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle ünlü Bursa şehrine bağlı Dereköy, günümüzde yok olmaya yüz tutmuş ancak tarih kokan bir kiliseye ev sahipliği yapmaktadır. Mudanya'nın tarihi köylerinden biri olan Dereköy, içinde barındırdığı tarihi kilise ile dikkat çekiyor. Potamia kelimesinden türetilen eski adıyla, "dere" anlamına gelen Dereköy, zamanın aşındırıcı etkisine meydan okuyarak ayakta kalmaya devam ediyor. Mudanya ilçesine bağlı olan Dereköy Kilisesi, 1857 yılında inşa edilmiş muazzam bir yapıdır.

Anıtsal Mimari ve Tarihi Önem

Dereköy Kilisesi, anıtsal kilise mimarisi ile öne çıkar ve içinde barındırdığı liturjik öğelerle büyük bir değer taşır. Rum mimarisinin izlerini taşıyan bu kilise, o döneme ait mimari özellikleriyle dikkat çeker. 1857 yılında inşa edilen Dereköy Kilisesi, anıtsal yapısıyla büyüleyici bir ihtişama sahiptir. Gerek mimarisi gerek içerdiği ayin düzeniyle, bu kilise bölgedeki önemli tarihi yapılar arasında kendine sağlam bir yer edinmiştir.

Mübadele Dönemi ve Değişen Kader

Mübadele döneminde köyde yaşayan Rumlar, Yunanistan'a göç etmiş, yerlerine ise Selanik ve Girit adasında yaşayan Türkler yerleştirilmiştir. Köyde yaşayan Rumlar, 1922'de Yunanistan'a göç etmiş olsalar da kilise, 1924'ten sonra Drama, Kavala, Yanya, Karacaova, Langaza ve Girit Adası'ndan gelen Müslüman Türkler tarafından kullanılmıştır. Bu dönemde Dereköy Kilisesi, önce cami olarak kullanılmış, ancak 1972 yılında yeni bir cami inşa edilince terk edilmiştir.

Mimari Detaylar ve Kaderine Terk Ediliş

Uzun yıllardır bakımsız ve kullanılmayan kilise, gün geçtikçe tahrip olmuş durumdadır. Çatısı çökmüş, duvardaki işlemeler tek tek yok olmuş ve yıkılma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Ancak buna rağmen her yıl Fener Rum Patriği Bartholomeos'un katılımıyla kilisede ayin düzenlenmektedir.

Mimari Yapı ve Malzeme Kullanımı

Tarihi kilisenin beden duvarları tuğla, moloz ve kesme taş kullanılarak inşa edilmiştir. Köşelerinde ise büyük kesme taş bloklar göze çarpar. İç düzeni ve sütunları tamamen ahşap malzeme üzerine sıva tekniği kullanılarak oluşturulmuştur. Özellikle sütunların, ağaç kadranlar üstüne sıvama harç tekniğiyle yapılmış olması, ahşap malzemenin mermer görüntüsüyle birleşerek ilgi çekici bir detay oluşturur.

Mudanya Dereköy Kilisesi, tarih kokan duvarları ve anıtsal mimarisiyle zamanın izini taşımaya devam etmektedir. Ancak koruma altına alınmadığı takdirde bu tarihi mirasın kaybedilmesi kaçınılmaz olabilir.